Marmara Gölü'nün Kurumasının Temel Sebepleri
Marmara Gölü, Ege Bölgesi'nde Manisa ili sınırları içinde yer alan önemli bir sulak alandır. Son yıllarda giderek küçülmesi ve kuruma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasının ardında birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler doğal süreçlerden ziyade, büyük ölçüde insan kaynaklı müdahalelerden kaynaklanmaktadır. İşte Marmara Gölü'nün kurumasının başlıca sebepleri:
- İklim Değişikliği ve Kuraklık: Küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak bölgede yağış rejimlerinde değişiklikler meydana gelmiştir. Azalan yağış miktarı ve artan buharlaşma, gölün su seviyesinin düşmesine doğrudan katkıda bulunmuştur. Uzun süreli kurak dönemler, gölü besleyen akarsuların debisini azaltmıştır.
- Gölü Besleyen Kaynaklara Yapılan Müdahaleler: Gölün ana su kaynağı olan Gördes Çayı üzerine inşa edilen Gördes Barajı, gölün su girişini büyük ölçüde kesmiştir. Baraj, içme suyu ve sulama amaçlı kullanıldığı için göl artık bu hayati kaynaktan yeterince faydalanamamaktadır. Benzer şekilde, gölü besleyen diğer küçük dereler üzerinde de çeşitli müdahaleler yapılmıştır.
- Aşırı ve Kontrolsüz Yeraltı Suyu Kullanımı: Bölgedeki tarımsal faaliyetler, özellikle de su yoğun ürünlerin yetiştirilmesi, yeraltı sularının aşırı kullanılmasına neden olmaktadır. Açılan çok sayıdaki kuyu, yeraltı su seviyesini düşürmekte ve dolaylı olarak göle ulaşan yeraltı suyu miktarını azaltmaktadır. Bu durum, gölün beslenme dengesini bozan en önemli etkenlerden biridir.
- Tarımsal Sulama: Gediz Ovası'nın verimli tarım arazilerinde yapılan sulamada, göl çevresindeki kaynaklar yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Sulama kanalları ve sistemleri, göl havzasından büyük miktarda suyun tarım arazilerine yönlendirilmesine yol açmıştır. Bu da gölün su bütçesinde ciddi bir açığa neden olmuştur.
- Havza Yönetimi ve Planlama Eksikliği: Göl havzasında bütünleşik bir su yönetimi politikasının olmaması, sorunları daha da derinleştirmiştir. Farklı kurumların farklı öncelikleri (tarım, enerji, içme suyu) arasında koordinasyon eksikliği yaşanmış, gölün ekolojik ihtiyaçları göz ardı edilmiştir.
- Diğer İnsan Faaliyetleri: Göl çevresindeki yerleşimlerden kaynaklanan kirlilik ve göl alanının tarım arazisine dönüştürülmesi gibi faaliyetler de göl ekosistemine zarar vermiş ve kuruma sürecini hızlandırmıştır.
Sonuç:
Marmara Gölü'nün kuruması, tek bir nedene bağlı olmayan, çok boyutlu ve karmaşık bir sorundur. İklim değişikliği, su kaynaklarının yanlış yönetimi, tarımsal politikalar ve yetersiz çevre koruma önlemleri bu süreci tetikleyen ana unsurlardır. Gölün eski haline döndürülebilmesi için havza bazında, sürdürülebilir bir su yönetimi stratejisinin acilen hayata geçirilmesi ve gölü besleyen su kaynaklarının korunması gerekmektedir. |
.webp "Işıklı Gölü Oluşumu ve Özellikleri")
