Aral Gölü Oluşumu ve Özellikleri
21 Haziran 2024

Aral Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Aral Gölü, Özbekistan ve Kazakistan arasında yer almakta olup, büyük bir kısmı Özbekistan sınırları içerisindedir. Bir zamanlar Asya'nın ikinci, dünyanın ise dördüncü büyük gölü olan Aral Gölü, yaklaşık 66.700 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahipti.

Aral Gölü'nün Tarihi ve Jeolojik Özellikleri

Aral Gölü, büyüklük sıralamasında Hazar, Superior ve Victoria göllerinden sonra gelirdi. Jeolojik devirlerde, gölün yüksekliği günümüze kıyasla katbekat fazlaydı ve güneyde Hazar Gölü ile bağlantı gösterirdi. Ancak, son yıllarda aşırı sulama nedeniyle eski yüzölçümünün çok az bir kısmı hayatta kalmıştır. Eskiden Aral Gölü'nün bulunduğu bölgede yazlar oldukça kurak geçmekteydi.

Aral Gölü'nün Su Kaynakları

Aral Gölü'nün ana su kaynakları Amuderya ve Siriderya nehirleridir. Bu nehirler dışında çevredeki yüksek dağlardan akan su kaynakları da gölü besler. Aral Gölü, birçok ada ve adacık içerir ve bol miktarda balık türüne ev sahipliği yapardı. Özellikle sazan balığı popülasyonu oldukça yoğundu. Gölün etrafındaki nüfus yoğunluğu fazla değildi; genellikle balıkçıların yaşadığı ve barındığı yerleşim merkezlerinden oluşuyordu.

Aral Gölü'nün Küçülme Süreci

Aral Gölü'nün küçülmesi, 1960'ların başında Sovyetler Birliği'nin Özbekistan ve Kazakistan'da pamuk üretimine yönelmesiyle başladı. Pamuk üretimi için su ihtiyacını karşılamak amacıyla, gölü besleyen Amuderya ve Siriderya nehirlerinin suları tarım arazilerine yönlendirildi. Bu durum, gölün yeterince beslenememesine ve sıcaklıkların da etkisiyle kurumaya başlamasına yol açtı. Günümüzde gölün su seviyesinin yaklaşık 152 kilometre çekildiği belirtilmiştir. Bu ciddi bir kuraklık oranıdır; gölün %79-80'lik kısmı buharlaşma nedeniyle kaybolmuştur.

1960'tan sonra Amuderya ve Siriderya nehirlerinin aşırı derecede alüvyon taşıması nedeniyle göl dolmuş ve küçülmüştür. 1989'da Aral Gölü ikiye ayrılmıştır: Küçük Aral ve Büyük Aral. Bu iki küçük gölün tuz oranı oldukça yüksektir. Buharlaşmanın etkisiyle ortaya çıkan bu problem, göldeki tatlı su ekosisteminde yaşayan birçok bitki ve hayvan türünün ölümüne ve nesillerinin tükenmesine neden olmuştur.

Aral Gölü'nün Ekolojik ve Sosyal Etkileri

Aral Gölü'nün küçülmesi, sadece ekolojik değil aynı zamanda sosyal ve ekonomik etkiler de yaratmıştır. Gölün çevresindeki balıkçılık sektörü büyük darbe almış, birçok balık türü yok olmuştur. Bunun yanı sıra, gölün çekilmesiyle ortaya çıkan tuzlu ve zehirli topraklar, çevredeki tarım arazilerini de olumsuz etkilemiştir. Rüzgarlar bu zehirli toprakları geniş alanlara taşıyarak halk sağlığını tehdit etmiştir.

Haritada Aral Gölü

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Muğla Bafa Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Muğla Bafa Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Simav Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Simav Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Kestel Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Kestel Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Aydos Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Aydos Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Sera Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Sera Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Güncel

Tuzla Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Tuzla Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Güncel

Çad Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Çad Gölü Oluşumu ve Özellikleri