Elmalı Gölü Oluşumu ve Özellikleri

Elmalı Gölü

Elmalı Gölü, Avlan Gölü olarak da bilinen ve Türkiye'nin Antalya ilinin Elmalı ilçesinde yer alan karstik kökenli doğal bir göldür. 1975-1980 yılları arasında kurutulmuş ve 2001 yılında yeniden oluşturulmuştur. Gölün deniz seviyesinden yüksekliği 1030 metredir ve doğal halindeki büyüklüğü 850 hektardır. Elmalı Gölü, Karagöl ile birlikte 1030-1050 metre yüksekliğindeki Elmalı polyesinde yer alır. Gölün bulunduğu alanın jeolojik yapısı kalker (kalsiyum karbonat) içeriklidir ve bu, bölgedeki karstik oluşumları destekler. Elmalı Gölü, Elmalı polyesinin en çukur alanında yer almaktadır.

Gölün Kurutulması ve Yeniden Oluşturulması

Elmalı Gölü'nün bazı yıllarda kuruması sonucunda, gölün nasıl yönetilmesi gerektiği tartışılmış ve Jeolog Dr. Hans Stark'ın 1951'deki raporuna dayanarak 1970 yılında gölün kurutulmasına karar verilmiştir. 1975-1980 yılları arasında bir kanal açılarak göl suları Başgöz Çayı'na akıtılarak göl kurutulmuştur. Ancak, gölün kurutulması beklenenin aksine bölgede birçok alanda tahribata ve zarara neden olmuştur. Kurutulan göl alanında tarlası olan vatandaşlar dahil olmak üzere Elmalı ilçesindeki köylülerin topladığı imzalar sonucunda gölün yeniden canlandırılması kararı verilmiştir. 2001 yılında ise göl kapakları kapatılarak su toplamaya başlamıştır. Elmalı Gölü eski haline döndükten sonra göle sazan balıkları bırakılmıştır.

Gölün Kurutulmasının Getirdiği Zararlar

Kurutulmadan önce 5-6 metreden yeraltı suyu çıkarılabilirken, kurutulma sonrası 70-80 metreden bile zor yeraltı suyu bulunabilmiştir. Bu durum tarımı olumsuz yönde etkilemiştir.
Kurutulmadan önce yıllık yağış miktarı 807 mm iken, kurutulma sonrası 439 mm'ye kadar düşmüştür. Göl yeniden oluşturulduktan sonra bile yağış miktarı ancak 519 mm'ye çıkabilmiştir.
Yağış ve nemin azalması doğal bitki örtüsüne zarar vermiştir.
Kırağılanma dönemleri uzamış ve kırağılı gün sayısı ortalama 63,4'ten 71,7'ye yükselmiştir.
Saka, İbibik, Karaz kuşu ve diğer ötücü kuşların sayısında azalma gözlenmiştir, bu da ekosistemin kendini yenileyemediğini göstermektedir.
İlçeye adını veren ve simge haline gelmiş olan elma bahçeleri sulama yapılamadığı için yok olmuş ve bu durum bölge ekonomisini olumsuz etkilemiştir.
Arpa, buğday ve nohut gibi tarım ürünlerinde önemli verim düşüşleri yaşanmıştır.
Göçmen kuşların göç esnasında konakladığı Elmalı'da, Sadir Yaprak Kelebeği popülasyonu artmış ve bu durum sedir ağaçlarında kurumalara neden olmuştur.
Göl kurutulunca ortasından geçirilen Elmalı-Finike yolu, göl geri doldurulduktan sonra uzun süre kullanılmaya devam etmiştir.
Hayat şartlarının ve geçimin zorlaştığı Elmalı ve çevresi başka bölgelere göç vermiştir.

Sonuç

Elmalı Gölü'nün kurutulması ve yeniden oluşturulması, bölgedeki ekosistem ve ekonomi üzerinde büyük etkiler yaratmıştır. Gölün yeniden oluşturulması, bölgenin doğal dengesini kısmen de olsa geri getirmiştir ancak kurutulma sürecinde yaşanan zararlar, uzun vadede hissedilmeye devam etmektedir. Bu durum, doğal kaynakların yönetimi ve korunmasının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir.